- Vài Nét Về Tình Hình Âm Nhạc Việt Nam Trước Cách Mạng Tháng Tám 1945
Trải qua 4000 năm dựng nước, nhân dân các dân tộc Việt Nam đã sáng tạo nên hằng ngàn bài bản dân ca, dân nhạc, hàng trăm loại nhạc cụ, và nhiều hình thức sinh hoạt ca nhạc rất phong phú.
Nhưng, tới những thập niên đầu thế kỷ 20 này, nền âm nhạc ấy đã bị bóp nghẹt và bị mai một đi nhiều. Vào những năm đó, thực dân Pháp cho du nhập vào nước ta một số công cụ, phương tiện, hình thức tổ chức và hoạt động âm nhạc của phương Tây; thành lập vài dàn nhạc nhà binh, phát triển việc giảng dạy và sinh hoạt ca nhạc trong các nhà thờ, các trường dành cho tín đô công giáo; tổ chức việc giảng dạy ca nhạc Âu Tây trong một số trường trung học (dạy ký âm Pháp, dạy hát dân ca Pháp và một số bài hát Pháp như bài "Maréchal, nous voilà!" nhằm giáo dục lòng biết ơn và trung thành với "mẫu quốc"...).
Khoảng năm 1930 trở về sau mới có một số nhạc sĩ Việt Nam được học tập, chủ yếu bằng tự học một cách rất gian khổ qua một số sách rất hạn chế của nước ngoài - về lý thuyết sáng tác âm nhạc một cách tương đối có hệ thống. Từ đó, bắt đầu xuất hiện những tác phẩm âm nhạc Việt Nam có chính thức ghi tên người soạn nhạc, và có bài bản được ghi bằng phương pháp ký âm hiện đại có thể truyền bá rộng rãi.
Những tác phẩm đó đã đánh dấu sự ra đời của âm nhạc cải cách Việt Nam, với hình thức chủ yếu lúc này là bài hát.
Trong số những tác phẩm này, bên cạnh những bài theo khuynh hướng lãng mạn, còn có nhiều bài hát cách mạng, yêu nước tiến bộ, mở đầu bằng bài Cùng nhau đi hồng binh của Đinh Nhu, ra đời trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh.
Khoảng từ năm 1941 đến 1945, những bài hát này đã liên tục xuất hiện, như các bài Tiếng gọi thanh niên, Diệt phát xít, Tiến quân ca, Du kích quân v.v..., tích cực góp phần giáo dục lòng yêu nước, tố cáo mạnh mẽ xã hội cũ, giác ngộ giai cấp và giác ngộ dân tộc cho nhân dân ta, kêu gọi nhân dân ta vùng lên đánh đổ thực dân Pháp, phát xít Nhật và bè lũ tay sai.
Tác giả của các bài hát nói trên là các chiến sĩ cách mạng, hoặc là những thanh niên trí thức chịu ảnh hưởng sâu sắc của phong trào cách mạng do Đảng ta phát động và lãnh đạo, mà tiêu biểu là Lưu Hữu Phước, Văn Cao, Đỗ Nhuận, Nguyễn Đình Thi.
Nhìn chung lại, trước năm 1945, các luồng âm nhạc cải cách tuy đã xuất hiện, nhưng còn rất non trẻ, đội ngũ còn mỏng, trình độ nghề nghiệp còn hạn chế. Không một trường lớp đào tạo chuyên nghiệp chính quy, không một cơ quan sưu tầm nghiên cứu...
**
.